پشم چیست؟
پشم یکی از گران‌ترین و لطیف‌ترین مواد طبیعی است که از حیواناتی همچون گوسفند، شتر و بز به‌دست می‌آید. این الیاف با ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، از قدیمی‌ترین زمان‌ها تا به امروز در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گرفته‌اند. این الیاف به دلیل مقاومت، لطافت، وزن کم و عدم الکتریسیته ساکن، جزء محصولات باکیفیت در بازارهای جهانی محسوب می‌شود.
پشم شتر کی از فیبرهای پروتئینی است که از موی حیوانات به‌دست می‌آید. معمولاً این فرآورده با الیاف پنبه به نسبت ۱۰ درصد مخلوط می‌شود تا ویژگی‌های خاصی در پارچه‌های حوله‌ای به‌وجود آید. موی خام شامل گستره‌ای از ناخالصی‌هاست که معمولاً بین ۳۰ تا ۷۰ درصد جرم کل آن را تشکیل می‌دهد. این ناخالصی‌ها شامل چربی، تکه‌های چربی خشک‌شده از غدد عرقی حیوان، خاک و شن هستند. چربی آن از استرها تشکیل شده است که خود شامل استرول‌ها، الکل‌های آلیفاتیک و اسیدهای چرب است. همچنین، چربی خشک‌شده بیشتر از نمک‌های پتاسیم و اسیدهای آلی حاصل می‌شود.
الیاف پشم سفید
این الیاف از سلول‌های پوستی ویژه به نام فولیکول‌ها، که از حیواناتی مانند گوسفند به‌دست می‌آید، گرفته می‌شود. با این حال، ممکن است موی سایر پستانداران نیز جزو این دسته باشد. این فرآورده بافت و لمس متفاوتی نسبت به مو یا خز دارد و به‌صورت الیاف کوتاه رشد می‌کند. مقیاس‌بندی و حالت مجعد پشم گوسفند، ریسیدن آن را آسان می‌کند و به الیاف مجزا کمک می‌کند تا به یکدیگر متصل شده و در کنار هم باقی بمانند. پارچه‌های آن به‌دلیل مجعد بودن نسبت به سایر منسوجات حجم بیشتری دارند و به راحتی هوا را در خود نگه می‌دارند، که باعث می‌شود محصولات آن گرما را درون خود حبس کنند. این الیاف یک پروتئین کراتینی بر پایه الیاف کوتاه هستند و الیاف کراتینی به سه دسته تقسیم می‌شوند.
تاریخچه و منشأ پشم
این موی از دوران باستان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع نساجی شناخته شده است. نخستین بار، انسان‌ها در نواحی معتدل و کوهستانی به‌دنبال گوسفندها و بزها بوده‌اند تا از پوست و موی آن‌ها برای پوشش و گرما در زندگی‌شان استفاده کنند. از آن زمان تا به امروز، این فرآورده‌ها به‌عنوان یک محصول مهم و اقتصادی برای اقوام و ملت‌ها بوده و از آسیب‌پذیری‌های طبیعی تا به روزگار حاضر باقی مانده است. در حقیقت، پشم چیست را می‌توان با این جمله در بالا بیان کرد.
مزایا
پشم حیوانات یکی از مواد با ارزش و دارای ویژگی‌های برجسته در دنیای بافت و نساجی است. در قطب جنوب و شمال، به علت سرمای بالا، این فرآورده‌ها یکی از وسایل حیاتی به حساب می‌آید. برخی از ویژگی‌های برجسته‌ای که پشم را از سایر الیاف متمایز می‌کند، عبارتند از:
تاثیر بر رطوبت بدن
زمان قرارگیری در برابر حرارت یا رطوبت بیش از حد، این الیاف حدود یک‌سوم از قدرت خود را از دست خواهند داد. زمانی که یک لایه پشمی به مقدار کافی خیس شد، باید از کشش آن پیشگیری کنید. کمی از آب را با فشار از این الیاف خارج کنید و آن را روی سطحی پهن کنید. هنگامی که مطمئن شدید تمامی آب موجود در الیاف خارج شده، آن را آویزان کنید تا کاملاً خشک شود. فراموش نکنید که برای خشک کردن، هرگز از حرارت و گرما استفاده نکنید و آن را در دمای عادی خشک کنید.
پاکیزه کردن پشم در حالت خشک شاید روش بهتری در مقایسه با شستن آن باشد. چراکه به طور کلی آب و گرما پشم را تضعیف می‌کند. بنابراین، شاید تعجب‌آور نباشد که نتوانید از ماشین لباسشویی معمولی برای تمیز کردن آن استفاده کنید. زیرا در زمان قرارگیری در ماشین‌های لباسشویی، پارچه پشمی به‌طور قابل توجهی در هم فرو می‌رود و این عمل باعث از بین رفتن حالت پارچه می‌شود. تنها روش برای تمیز کردن پارچه‌های پشمی این است که به شکل دستی صورت گیرد، به این معنا که با دست آن‌ها را بشویید. البته می‌توانید برس‌های پارچه‌ای را برای این کار در اکثر فروشگاه‌های پوشاک پیدا کنید و تنها در زمان تمیز کردن از آن‌ها استفاده کنید. شستن بیش از اندازه پشم باعث می‌شود که الیاف پشم تحت فشار قرار گرفته و به مرور زمان از بین بروند. بنابراین، به لباس خود اجازه دهید تا استراحت کند.
مقاومت و دوام
این فرآورده‌ها با دارا بودن الیاف ضخیم و محکم، از مقاوم‌ترین مواد برای تولید پارچه‌ها و فرش‌ها محسوب می‌شود. این مقاومت به معنای دوام و ماندگاری بیشتر در مقابل رطوبت و سایش است. به این دلیل، الیاف این محصولات بسیار مقاوم و با دوام در برابر رطوبت و پارگی هستند. امیدوارم تا اینجا پاسخ سؤال «پشم چیست» را داده باشیم. در ادامه نیز قصد داریم در مورد کاربردهای بیشتر آن صحبت کنیم.
نرمی و لطافت
پوشیدن یک لباس نرم و لطیف علاوه بر بخشیدن زیبایی دوچندان به شما، حس خوب و آرامشی نیز در شما ایجاد می‌کند. از این رو، لطافت و نرمی آن را به انتخاب ایده‌آل برای تولید لباس گرم زنانه و محصولاتی که تماس مستقیم با پوست دارند، تبدیل می‌کند. این ویژگی باعث استفاده گسترده از آن در تولید لباس‌های گرم و زیبا می‌شود.
مرد و پشم گوسفندی
ضدباکتری
علاوه بر این، این الیاف دارای خاصیت ضدباکتریایی هستند و می‌توانند به کاهش بوی بد کمک کنند. این ویژگی به دلیل وجود پروتئین‌های خاص در ساختار این الیاف است که به جلوگیری از رشد باکتری‌ها کمک می‌کند.
عایق
همچنین، پشم می‌تواند به عنوان یک عایق حرارتی عمل کند و در دماهای مختلف بدن را در حالت مطلوب نگه دارد. این خاصیت به ویژه در پوشاک و ملحفه‌ها اهمیت دارد و باعث می‌شود افراد در فصل‌های مختلف سال راحت‌تر باشند.
بازیافت
در نهایت، این الیاف دارای قابلیت بازیافت هستند و می‌توانند به راحتی دوباره به چرخه تولید بازگردانده شوند. این ویژگی در دوران کنونی که به حفظ محیط زیست اهمیت بیشتری داده می‌شود، بسیار حائز اهمیت است. جهت مطالعه بیشتر این ویژگی‌ها، می‌توانید به مقاله «خواص پشم» مراجعه کنید.