مقاله

 اگر نمی دانید QR Code چیست؟ چگونه کار می کند؟ چه مزیّتی نسبت به بارکد دارد؟ چند مدل کیوآرکد وجود دارد؟ کاربرد هر یک چیست؟ موتور تولید کیوآرکد چیست، آیا برای اسکن کیوآرکد برنامه خاصی لازم است یا خیر؟ و در نهایت اینکه؛ مشاغل و کسب و کارها چگونه از QR Code استفاده می کنند؟ نگران نباشید!

ما در این مقاله راهنمای جامع، پاسخ تمامی سوالات فوق را به صورت خلاصه، تشریح کرده ایم.

QR Code  مخفف عبارت Quick Response Code  به معنی «کد پاسخ سریع» است. QR code ها یا کدهای پاسخ سریع دو بُعدی، ابزاری دیجیتال برای کد گذاری (رمز نگاری) مطالب مختلفی مانند نام، ایمیل، آدرس وب سایت، کدمحصول، توضیحات و... هستند که حاصل آن یک تصویر مربعی شکل با نمادهای سیاه و سفید است که پس از چاپ آن بر روی متریال های مختلفی مانند انواع کارت ویزیت، بسته بندی محصولات، کاغذ، فلز، سنگ، چوب، پارچه و...، با استفاده از گوشی تلفن همراه هوشمند می‌توان آن را اسکن کرد و پس از اسکن، درباره محصولات و... که QR Code  روی آن درج شده، اطلاعات بیشتری کسب نمود.

 QR Code ها معمولا ظاهری زشت و مخدوش، مانند شکل سمت راست ذیل دارند:

اگر چه همه این کدها دقیقا به شکل مربع نیستند اما در اکثر مواقع ظاهری مانند تصویر سمت راست بالا دارند و الگوهای متنوعی در داخل آن تعبیه می شود. شاید این QR Code  ها را روی کارت ویزیت، بروشور، کاتالوگ، بیلبورد و حتی روی سایر متریال های تبلیغاتی مشاهده کرده باشید.

QR Code ها چگونه کار می کنند؟

هر ماژول (بلوک واحد سیاه یا سفید) یک رشته ای از ماژول ها یا داده ها یا یک عملکرد را نشان می دهند. تصویر زیر نشان می دهد که چگونه یک اسکنر QR Code یک کد QR را رمزگشایی می کند:

1.    ظرفیت بالاتر یک کد پاسخ سریع (QR Code) نسبت به بارکدهای خطی؛ QR Code می تواند حداکثر 7،089 کاراکتر عددی (بدون فاصله) یا 2،953 کاراکتر الفبایی با فاصله ذخیره کند. این موضوع را با ظرفیت بارکدها که حداکثر دارای قابلیّت ذخیره 20 کاراکتر عددی (بدون فاصله) هستند، مقایسه کنید. ظرفیت بالاتر QR Code ها به آنها اجازه می دهد تا در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گیرند. از بازاریابی، امنیت، پرداخت و راه حل های دیگر. توجه داشته باشید که برخلاف بارکد ها، QR Code ها می توانند URL های وب را نیز ذخیره کنند.

2.    اندازه کوچکتر در مقایسه با بارکدها؛ یک کیوآرکد می تواند اطلاعات بیشتری را در یک فضای کوچکتر، ذخیره کند.
این قابلیّت QR Code ها در مدیریت فضای قابل بهره برداری حین چاپ و...، مفید است زیرا ممکن است برچسب های  QR Code بیشتری را در همان مقدار فضا چاپ کنید و یا فضای مفید برای درج سایر اطلاعات را از دست ندهید تا در نهایت هم مدیریت محتوای مناسبی داشته باشید و هم در هزینه های چاپ صرفه جویی کنید.

3.    مقاومت QR Code در برابر آسیب دیدگی نسبت به بارکد؛ مقاومت یکی از دلایل اصلی اختراع QR Code است. صنعت خودرو سازی تویوتا از بارکد در شناسایی قطعات یدکی خود استفاده می کرد اما محیط کارخانه باعث ساییدگی بارکد می شد. همین امر باعث می شد بارکدها دیگر قابل اسکن نبوده و باعث تاخیر و ناکارآمدی در پردازش اطلاعات گردند. برای جلوگیری از این امر و نیز امکان ذخیره سازی اطلاعات بیشتر بود که Denso Wave کدهای QR را اختراع کرد. QR Code ها می توانند تا 30درصد damage و آسیب دیدگی را تحمل کنند. این بدان معناست که اگر QR Code ها تا 30 درصد از برخی از بخش های رمزنگاری شده شان آسیب ببیند، باز قابل اسکن هستند که این امر به دلیل خاصیتی به نام تصحیح خطا امکان پذیر است.

4.    مقاومت در برابر آسیب است که اجازه می دهد تا طراحی  QR Code (نسخه انگلیسی QR Code )مانند تصویر ذیل قدری شخصی سازی شود. احتمالاً متوجه تغییر ایجاد شده در QR Code تصویر فوق شده اید (تصویری از کلمه f که در مرکز QR Code به عنوان لوگو وجود دارد). این همان تصحیح خطا است که فضایی را برای شخصی سازی این بارکدهای دو بعدی ایجاد می کند. می پرسید چگونه؟پاسخ اینجاست؛ برای قرار دادن تصویر در مرکزQR Code ، ابزارهای QR Code Generation  با حذف برخی از ماژول های مربع از مرکز  QR Code، "آسیب" را معرفی می کنند. سپس تصویر (یا همان لوگوی مدّ نظر) می تواند در فضای ایجاد شده جای گیرد.

5.    جهت 360 درجه برخلاف بارکدها؛ یک کد پاسخ سریع از نوع QR Code از هر زاویه ای قابل اسکن است چون در سه ضلع خود "چشم" دارد. چشم ها به دستگاه اسکن کمک می کنند تا جهت آن را تعیین کند. این امر مفید است زیرا کاربران مجبور نیستند QR Code و یا اسکنرخود را برای اسکن کردن بچرخانند. با این وصف قابلیّت اسکن در مقایسه با بارکد، بسیار سریعتر و جامع تر عمل می کند.

6.    رمزگذاری کانجی بر خلاف بارکد؛ QR Code می تواند اطلاعات را در مجموعه کاراکترهای JIS سطح 1 و سطح 2 کدگذاری کند. این موضوع به QR Code اجازه می دهد تا در مجموع در چهار حالت رمزگذاری (کدگذاری) را انجام دهد: عددی – حروفی -  الفبایی بایت/ باینری و در نهایت؛ کانجی. این امر به منظور امکان رمزگذاری زبانهای تک بایتی (انگلیسی) و زبانهای دو بایتی (ژاپنی ، چینی ، کره ای) امکان پذیر است. اینها مزایای فنی یک QR Code پاسخ سریع نسبت به بارکد است.

طبقه بندی کدهای QR بستگی به نحوه رمزگذاری این داده ها دارد. QR Code ها از نظر تنوع در دو دسته QR Code  های استاتیک و QR Code های داینامیک طبقه بندی می شوند.
1-  QR Code های استاتیک و آفلاین؛
در این نوع از QR Code ها، داده های هدف، مستقیماً در کد رمزگذاری می شوند! درست مانند داده های عددی در بارکد! هرچه اطلاعات بیشتری رمزگذاری شود، کد پاسخ سریع "متراکم تر و مخدوش تر" می شود. این نوع رمزگذاری رمزگزاری دائمی است. تمامی اطلاعات در QR Code  های استاتیک صرفاً به صورت متنی ذخیره می شوند و برای دسترسی های آفلاین مناسب تر هستند. اطلاعاتی که در این نوع QR Code  ها قابل ذخیره سازی است عبارتند از؛ محتوای متنی مناسب برای درج در کارت ویزیت، شماره سامانه پیام کوتاه، شماره تماس همراه (موبایل)، نشانی پستی و یا آدرس وب سایت و...، که به صورت آفلاین به وسیله دوربین و یا نرم افزار اسکنر ویژه موبایلی رمز گشایی می شوند. پس نتیجتاً گنجایش نسبتا کم، عدم قابلیت رصد و گزارش گیری و عدم امکان ویرایش اطلاعات پس از چاپ و ایجادQR Code ، از ضعف های عمده QR Code  های استاتیک، و عدم وابستگی به اینترنت نیز، از مزایای آنهاست.                                               
2-  QR Code های دینامیک؛
QR Code  های دینامیک که با عناوینی همچون QR Code  پویا و زنده نیز شناخته می شوند حین ساخته شدن مستلزم درج اطلاعات اعم از نشانی وب سایت، یا ID شبکه های اجتماعی و یا یک لینک هستند. این نوع QR Code ها پس از اسکن شدن، شما را به سروری هدایت می کنند که دستورالعمل های ویژه ای در یک پایگاه داده بر روی آن ذخیره شده و طوری برنامه ریزی شده است که مخاطبان شما را به صفحه فرود مدّ نظرتان هدایت کند. QR Code های دینامیک از این لحاظ که یکبار ساخته شده و بکار می روند و می توانید اطلاعات به نمایش درآمده هنگام اسکن را با لینک (نشانی اینترنتی) جدید تغییر دهید، مناسب هستند. البته مشروط بر اینکه پنل مدیریتی در اختیار داشته باشید!

QR Code  های داینامیک کدهای QR پیشرفته و آنلاینی هستند که به شرط اینکه پنل کاربری (جهت مدیریت و بروز رسانی) در اختیار داشته باشید، به قابلیت هایی مانند امکان ویرایش محتوا و امکان ردیابی اسکن دسترسی خواهید داشت، اما QR Code های استاتیک کدهای QR دائمی غیر قابل ردیابی و غیرقابل ویرایشی هستند که در صورت تغییر اطلاعات، نیاز به تولید و چاپ مجدد خواهید داشت.
به نظر می رسد کدهای استاتیک در بخش رایگان استفاده بیشتری دارند زیرا از نظر فناوری، امکانات نرم افزاری اختصاصی نیاز ندارند. در حالی که کدهای داینامیک بدلیل درگیر کردن سرور ارائه دهنده سرویس تولید QR Code و نیاز به پردازش اطلاعات، قاعدتاً رایگان نبوده و برای داشتن امکان تولید، مدیریت و بروزرسانی، مستلزم پرداخت وجه به ارائه دهنده سرویس خواهید بود.
این واقعیت که می توانید اطلاعات نمایش یافته با کدهای داینامیک را حتی پس از چاپ آنها کنترل کنید از برتری انتخاب QR Code های داینامیک نسبت به استاتیک حکایت دارد. حالا اگر قبل از مطالعه تفاوت فناوری IPSP با فناوری QR Code چیست؟ تصمیم گرفته اید از هر نوع از QR Code های داینامیک و یا استاتیک بهره برداری کنید، صمیمانه امیدواریم در برنامه ها و کمپین های خود موفق باشید...
کاربردهای QR Code:
در این مقاله قصد داریم کاربردهای QR Code و توانایی های این رمزینه در تعاملات ارتباطی سریع و هدفمند، را به شما معرفی کنیم؛
1-    پرکاربردترین روش استفاده از QR Code ، قراردادن آن بر روی کارت ویزیت است؛ در این روش با اسکن کد از روی کارت ویزیت شما، افراد به راحتی اطلاعات تماس شما را ذخیره کرده و نیازی به نوشتن مستقیم آن در گوشی خود نخواهند داشت.

2-    شما می توانید نمایشگاه هنری و یا جشن عروسی خود را توسط کد QR به دیگران معرفی کنید؛ در این حالت اطلاعاتی مانند عنوان رویداد، توضیحات، تاریخ شروع و پایان، زمان برگزاری و محل برگزاری مراسم بر روی کد QR ذخیره خواهد شد. این روش برای استفاده در تراکت های تبلیغاتی و معرفی استارت آپ ها نیز بسیار مناسب می باشد.

3-    معرفی آدرس شرکت و موقعیت جغرافیایی در کد  QR، با اسکن این کد توسط افراد و در صورت اتصال به اینترنت، مخاطب مستقیما به نقشه های گوگل و محل مورد نظر شما راهنمایی خواهد شد.

4-    یکی از جذاب ترین کاربردهای کد QR ارسال پیام کوتاه از تلفن همراه افراد می باشد؛ این کد شامل شماره مورد نظر شما و متن پیام خواهد بود که با اسکن آن توسط افراد، یک متن پیام کوتاه برای ارسال به شماره مورد نظر شماف بر روی موبایل ایجاد می شود که با تایید کاربر ارسال خواهد شد.
 

5-    استفاده از کد QR جهت نمایش یک متن یا پاراگراف: QR Code ها درهای بسیاری را برای شما، در جهت کاربرد خلاقانه از آن خواهند گشود.  به عنوان مثال، در یک بازی فکری از کدهای QR برای نمایش راهنمایی ها و کمک های جانبی به کاربر استفاده شده بود.  QR Code های متنی بطور معمول می توانند تا ۱۹۰۰ کاراکتر فارسی و یا ۷۰۰۰ کاراکتر عددی را در خود ذخیره کنند.

6-    یکی دیگر از کاربرد QR Code ، ارائه اینترنت رایگان در محیط داخلی رستوران ها، کافی شاپ ها، مراکز خرید و... است؛ در این روش با اسکن QR Code توسط کاربر، تمامی تنظیمات شبکه Wifi شما شامل رمز عبور آن بصورت خودکار بر روی تلفن همراه انجام شده می شود و  افراد می توانند به راحتی به شبکه داخلی اینترنت شما متصل شوند.

7-    و در نهایت چند مورد از پر استفاده ترین کاربردهای QR Code ارجاع مخاطب (اسکن کننده) به یک آدرس اینترنتی مشخص در مواردی همچون؛ صفحه تبلیغات و اطلاع رسانی، صفحه بسته بندی محصولات، و یا ایجاد ظرفیت های الکترونیکی بر روی مستندات تدوین شده برای بازاریابی و فروش به منظور جذب مشتریان و مخاطبان هدف، هدایت مخاطب به صفحه پرداخت وجه، ارجاء مخاطب به صفحه احراز هویت و... است. برای استفاده کارآمد از این نوع QR Code، مخاطب باید به شبکه اینترنت دسترسی داشته باشد. تا با اسکن QR Code شما، به آدرس از پیش تعیین شده در آن هدایت شود. این آدرس می تواند سایت شما یا صفحه شما در یکی از شبکه های اجتماعی و یا هر آدرس دیگری در اینترنت باشد.

کاربرد  QR Codeدر گوشی های تلفن همراه و تبلت ها:
گسترده ترین کاربرد QR Code ، بخصوص برای عموم مردم، رمزگشایی و  بهره برداری از اطلاعات رمزنگاری شده در آن، با استفاده از تلفن های همراه است بطور مثال یک صفحه‌ی وب را بدون نیاز به تایپ نشانی اینترنتی کوتاه و یا طولانی آن، پس از انجام یک حرکت ساده (اسکن QR Code) بر روی تلفن همراه خود باز کرده و مشاهده کنند. این عملِ اتصال از دنیای فیزیکی به دنیای دیجیتال، "هاردلینک" یا "مجازی کردن دنیای فیزیکی" نامیده می شود.
کاربرد  QR Codeدر گوشی های تلفن همراه و تبلت ها این است که؛ کاربران تلفن‌های همراهی که دستگاهشان مجهز به نرم‌افزار کیوآرکدخوان است می توانند QR Code ها را در هر جایی که باشد (روی کاغذ، روزنامه، نمایشگر رایانه و یا روی بدنه اتوبوس و...!) اسکن کرده و اطلاعات ذخیره شده در آن را که می تواند شامل هر چیزی مثل قیمت و یا اطلاعات بیشتر مربوط به یک کالا، شماره تلفن، پیامک و یا هر متنی باشد را مشاهده کنند.

QR Code Generator  و یا موتور تولید کننده کیوآرکد، یک ابزار نرم افزاری آنلاین است که به شما امکان می دهد کدهای QR  تولید کنید.
 برای ساخت QR Code به صورت رایگان، نرم افزارهای خارجی و داخلی بسیاری در بستر اینترنت وجود دارد که به صورت رایگان و بعضا با پرداخت وجه اشتراک در وب سایت و یا پرداخت وجه به تعداد تولید QR Code، می توان برای تولید QR Code از آنان بهره برداری نمود.
forqrcode.com  یکی از ابزارهای پیشرو و از محبوب ترین سایت های رایگان سازنده QR Code است. خروجی کار شما در این سایت به دو صورت تصویر با فرمت png و یا یک فایل وکتور ( SVG , EPS ) خواهد بود. این ابزار از محتواهای ورودی بسیار متنوعی استفاده و پشتیبانی میکند، برخی از این وروی ها و یا صفحات فرود شامل:
* آدرس سایت یا یک صفحه اینترنتی
* اس ام اس
* تماس تلفنی
* متن هایی مانند نشانی ایمیل و...
* ورود به یک اپلیکیشن
* موقعیت جغرافیایی روی نقشه
* وای فای
* پخش یک موزیک mp3
* نمایش یک تصویر  و...
می باشد. البته ابزار های دیگر نیز این مقدار ورودی را پشتیبانی میکنند، اما این ابزار یکی از کامل ترین آنهاست. البته بعضی ابزار های این سایت پرمیوم هستند و برای دسترسی به آن ها باید اشتراک سایت ارائه دهنده خدمات تولید QR  را تهیه کنید!
همچنین موتور پیشرفته تولید کیوآرکد از نوع تصویری ما نیز به نشانی اینترنتی ipsp.ir به شما امکان می دهد کدهای QR تصویری زیبا را برای موارد برندینگ، بازاریابی، تبلیغات و سایر استفاده های عملیاتی خود؛ طراحی، مدیریت و رهگیری کنید.

به منظور یادگیری نحوه اسکن QR Code به شکلی هدفمند این مقاله را تا انتها دنبال کنید.
روش اسکن و رمز گشایی یک QR Code: اسکن یک QR Code را می توان به یکی از سه روش زیر انجام داد:
1.    استفاده از دوربین تلفن همراه:
قبل از  11٫۰۰ ios  و اندروید ۶٫۰۰ کاربران تلفن های همراه هوشمند، برای اسکن  QR Codeمی بایستی یک برنامه واسط (اسکنر QR Code) دانلود می کردند. اما  اکنون این کارکرد بصورت پیش فرض و درونی در تلفن های همراه هوشمند وجود دارد و شما می توانید از اپلیکیشن دوربین کارخانه ای، که بر روی گوشی های اندرویدی و یا آیفون وجود دارد برای اسکن  QR Codeبه تعداد دلخواه استفاده کنید.
* راهنمای اسکن QR Code با اپلیکیشن دوربین گوشی های اندروید و آیفون، بدون نیاز به برنامه جانبی:
برای این منظور ابتدا برنامه دوربین را اجرا کرده و برای اسکن کردن QR Code گوشی را سمت QR  بگیرید بطوری که انگار می خواهید از آن عکس بگیرید. مجبور نیستید خیلی به آن نزدیک شوید. ولی بیش از حد نیز دور نباشید. اسکن QR Code توسط دوربین باید تنها یک یا دو ثانیه زمان ببرد، در آن زمان شما یک نوتیفیکیشن در بالا و یا پایین صفحه موبایلتان ظاهر می شود دریافت می کنید، نوتیفیکیشن را لمس کنید تا عمل اسکن کردن تکمیل شود.
بسته به نوع اطلاعاتی که  QR Code با خود دارد. نوتیفیکیشن گزینه های متفاوتی پیش روی شما می گذارد:
مثلا اگر حاوی یک آدرس اینترنتی باشد. بطور ساده با یک ضربه روی نوتیفیکیشن به آن وبسایت هدایت خواهید شد.
اگر QR کد حاوی اطلاعات تماس باشد، نوتیفیکیشن به شما امکان ذخیره آن در لیست مخاطبین آیفون تان را می دهد.
اگر تنها یک تکه متن باشد؛ نوتیفیکیشن آن متن را نمایش می دهد.

2.    دانلود برنامه QR Code اسکنر از اَپ استور Google Play و یا سایر اَپ استورهای داخلی:
راهنمای اسکن QR Code با انواع اپلیکیشن های اسکنر: همانگونه که اشاره شد؛ کاربران تلفن های همراه هوشمند، دارای سیستم عامل های قبل از  11ios  و قبل از اندروید ۶ ، برای اسکن  QR Codeمی بایستی یک برنامه واسط (اسکنر QR Code) دانلود کنند. برای این منظور پس از دانلود یکی از انواع   QR Codeاسکنر از اَپ استور Google Play و یا سایر اَپ استورهای داخلی، می توانید اپلیکیشن را اجرا نموده و قسمت دوربین گوشی روی تصویر QR Code بگیرید. اپلیکیشن به طور اتوماتیک QR Code را دیتکت کرده و نوع فرمت و اطلاعات آن را رمز گشایی نموده و امکان بهره برداری از اطلاعات مانند رفتن به نشانی اینترنتی QR Code داینامیک و یا امکان ارسال پیام، وصل شدن به شبکه wifi، امکان مطالعه متن استاتیک و... را به شما ارائه می دهد.

3.    استفاده از اسکنر نوری دستی یا ثابت:
 شما اسکنرهایی را در فروشگاه های خرده فروشی دیده اید که برای اسکن بارکد استفاده می شود. به طور مشابه ، یک اسکنر نوری دستی یا ثابت می تواند کدهای QR را نیز اسکن کند. این اسکنرها هنگامی استفاده می شوند که حجم اسکن در مواردی مانند بلیط یا پرداخت تلفن همراه بیشتر باشد.

تغییر در نحوه ارتباطات، تعاملات و مبادلات بشر از یک سو و رشد ۱۱۵ درصدی ضریب نفوذ تلفن همراه، وجود 85 میلیون سیم کارت فعال در شبکه ارتباطی کشور و  ۶۳.۶ میلیون کاربر آنلاین (کاربر اینترنت پهن‌باند موبایل) در ایران، همچنین سایر عوامل عدیده در حوزه های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، زیست محیطی و...، همگی منجر شده تا کسب و کار و زندگی دیجیتال با شیب تندی جایگزین کسب و کار و زندگی سنتی گردد!
در این بین طبق آمار منتشر شده توسط شرکت گوگل در سال 2015 بیش از 51 % کاربران سایت ها از تلفن همراه، 45 % از دسکتاپ و لپ‌تاپ، 3.5 % از تبلت و 0.5 % از تلوزیون های هوشمند برای بازدید از سایت ها استفاده می کنند! بعبارتی دیگر؛ از هر 2 نفر 1 نفر با موبایل وارد فضای مجازی و اکوسیستم فناوری اطلاعات می شود! به همین دلیل، برای ورود آسان و سریع از دنیای فیزیکی به دنیای مجازی از طریق موبایل، به کاربران عصر پسادیجیتال کنونی توصیه می شود از کیوآرکد بهره برداری کنند...