توضیحات
موزه مردم شناسی:
خانه‌های
تاریخی زند و حاج قلی خان دو مکانی هستند که توسط اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری
قم به موزه مردم‌شناسی تبدیل شده‌اند. فرهنگ، آداب و رسوم، اعتقادات، نوع پوشش و بینش
اجتماعی حاکم بر جامعه قم در اعصار گذشته، مجموعه‌ای از اسباب، اشیاء و لوازم زندگی،
ابزار کار، لوازم کشاورزی و صنعتی، پوشاک و شیوهٔ چینش اشیاء در منازل قدیمی قم از جمله بخش‌هایی است
که در موزه مردم‌شناسی قم به نمایش گذاشته شده‌اند.
موزه آستانه مقدس:
موزه آستانه
مقدسه یکی از قدیمی‌ترین موزه‌های ایران است که در آبان ماه سال ۱۳۱۴ خورشیدی در
محوطهٔ داخلی حرم فاطمه معصومه و مکان
فعلی مسجد شهید مطهری افتتاح شد و در فروردین ماه سال ۱۳۶۱ به مکان فعلی واقع در میدان
آستانه انتقال پیدا کرد. پس از احداث موزه بخشی از آثار بیوتات حرم نیز به موزه
انتقال یافت. بخشی از آثار نیز از برخی بقاع اطراف قم به موزه منتقل شد. موزه
مساحتی حدود یک هزار متر مربع دارد و شامل دو طبقه و دو تالار نمایش آثار و هم‌چنین
بخش‌های اداری، موزه‌داری، مخزن آثار، حراست و نگهبانی می‌شود و مجهز به سیستم‌های
حفاظتی است.
تیمچه بزرگ قم:
تیمچه بزرگ قم مربوط به دوره قاجار است و در قم، داخل راسته
بازار واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۰۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده
است.[۱] این تیمچه بزرگترین سقف ضربی ایران به شمار می‌آید. معماری این بنا توسط
استاد حسن قمی مشهور به معمارباشی در سال ۱۲۶۱ هجری خورشیدی طراحی و اجرا شد. متولی
بنا سید محمود طباطبایی از تجار قم بوده که پدر سید حسین طباطبایی قمی می‌باشد. این
سازه متشکل از دو طبقه با ۱۲ غرفه و دارای ارسیهایی بوده که بیشتر آنها از بین
رفته‌اند. بالای حجره‌ها در زوایا مقرنس گچی انجام گرفته است. سقف تیمچه دارای سه
چشمه است که قسمت وسطی دارای دهانه و ارتفاع ۱۵ متر است. گنبد از نوع عرق چینی و
پوشش زیر آن شمسه کاری با اسلوب رسمی بندی و یزدی بندی است.
مجموعه گنبد سبز :
مجموعه
مقابر گنبد سبز متشکل از سه آرامگاه است که در مجاورت یکدیگر قرار گرفته‌اند. این
آثار تاریخی، در شرق شهر قم، خیابان انقلاب، مجاورت گلزار شهدا و در محلی واقع شده‌اند.
این مقابر، به نام‌های دیگری همچون مقابر دروازه کاشان و برج آرامگاهی گنبد سبز
معروف هستند. مجموعه مقابر گنبد سبز که از جاذبه‌های قم به شمار می‌رود، در تاریخ
۱۵ دی ۱۳۱۰، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند.
کاروانسرای حوض سلطان:
کاروانسرای حوض سلطان از جاهای دیدنی قم است و در کنار یکی
از کاروان‌سراهای دوره صفویه، در دشت‌های جنوبی کوهمره قرار دارد. نام این کاروان‌سرا
که در میانه راه تهران- قم و روی پایه‌ای سنگی واقع شده است، با شماره ۷۶۶۵۹ در
فهرست آثار ملی دیده می‌شود.برای دسترسی به کاروانسرای حوض سلطان باید در میانه آزادراه
تهران- قم وارد جاده روستای چشمه‌شور شوید و مسیر قلعه قرمز را پیش بگیرید؛ البته
تردد در این مسیرهای مواصلاتی در حال حاضر دارای محدودیت استکاروانسرای حوض سلطان یکی از تازه‌ساخت‌ترین کاروان‌سراهای
ایران محسوب می‌شود که در دوره ناصرالدین شاه قاجار احداث شده است. مسیر دسترسی به
این کاروان‌سرا پس از مدتی کوتاه، به سبب ایجاد دریاچه حوض سلطان مسدود شد. بعدها
نیز این کاروان‌سرا به‌دست فراموشی سپرده شد و تا به امروز بلااستفاده مانده است. کاروانسرای حوض سلطان در منطقه‌ای نظامی قرار دارد و در حال
حاضر (سال ۱۴۰۱) بازدید از آن ممکن نیست. تا شعاع چند کیلومتری کاروانسرای حوض سلطان هیچ‌گونه
امکانات رفاهی، توریستی و فروشگاهی وجود ندارد و پوشش شبکه تلفن همراه ضعیف است. بهتر است از تردد در مسیرهای
فرعی برای رسیدن به کاروانسرای حوض سلطان اجتناب کنید