توضیحات
طراحی سنتی و نگارگری
نگارگری از هنرهای اصیل کشور محسوب می‌شود و یکی از مکاتب آن در ایران،
مکتب تبریز است. نگارگری از دوره ایلخانیان در تبریز رونق گرفته است و امروزه از
صنایع دستی تبریز به شمار می‌رود. نگارگری توسط رنگ، روی سطوح مختلف مانند کاغذ،
بوم یا دیوار انجام می‌شود. این‌گونه طراحی، از گذشته‌های دور در مصورسازی کتب
مختلف رواج داشته است. آثار نگارگری زیبا و خلاق هستند و گزینه‌های بسیار خوبی برای
یادگاری از این دیار به شمار می‌روند.
رنگرزی سنتی و چاپ کلاقه ای
هنر باتیک یا چاپ کلاقه‌ای (کلاغه‌ای) در منطقه اسکو آذربایجان رواج دارد و
برای تزیین و رنگرزی غیر مستقیم پارچه‌های مختلف استفاده می‌شود. چاپ کلاغه‌ای به‌وسیله
مهر یا بدون مهر یا تلفیقی از این دو روش رواج دارد. این نوع چاپ برای تزیین انواع
شال و روسری، لباس، کیف، رومیزی، روتختی و تابلو‌های دیواری به‌کار می‌رود.
هنر چاپ کلاغه‌ای از جمله رشته‌های صنایع دستی است که نیاز به تجهیزات زیادی
ندارد و با ابزارهای ساده، محصولات زیبا و کاربردی تولید می‌کند. برای این نوع
چاپ، طرح را به‌وسیله مهر و ماده مقاوم، همچون صمغ، موم، پارافین یا پیه، روی
پارچه می‌اندازند.
ورنی
ورنی یا سوماک، نوعی دست‌بافت خاص از جنس پشم، پنبه، کنف یا ابریشم است که
از آن به‌عنوان زیرانداز یا روانداز استفاده می‌شود و به گلیم عشایری نیز معروف
است. ورنی نوعی گلیم یک‌رو و بدون پرز است که روی دار عمودی، بدون نقشه و به‌صورت
ذهنی، توسط زنان و دختران عشایر و روستایی بافته می‌شود.
ورنی بافی توسط عشایر، بیشتر در فصل قشلاق انجام می‌شود؛ چون فرصت کافی برای
استراحت و سکونت دارند. در ورنی بافی از طرح‌های پیچ‌بافی، جناغی و هندسی استفاده
می‌شود. چون در بافت ورنی از گره استفاده نمی‌شود، در دسته گلیم‌ها قرار می‌گیرد؛
ولی از نظر طرح، نقشه و ظاهر به قالی شباهت دارد. درمجموع بافت ورنی سخت است و نیاز
به تبحر دارد.
فرش تبریز
یکی از مهم‌ترین صنایع دستی شهر تبریز، قالی‌بافی است که قدمت آن به قبل از
دوره صفویه می‌رسد. فرش تبریز یکی از انواع قالی‌های معروف ایرانی است. مرکز استان
آذربایجان شرقی از طرف شورای جهانی صنایع دستی به‌عنوان شهر جهانی بافت فرش انتخاب
شده است و شهرت بین‌المللی دارد. تبریز یکی از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین مراکز بافت
فرش دست‌بافت دنیا محسوب می‌شود.مواد اولیه به کار رفته در فرش‌های تبریز، معمولا
پشم یا ابریشم هستند که همین امر سبب کیفیت بالای آن شده است. تارها در فرش تبریز
اغلب پنبه‌ای و با دوام هستند. در این فرش‌ها برای پود از پشم استفاده می‌کنند؛
اما قالیچه‌های ابریشمی نیز وجود دارد که در نوع خود بی‌نظیر هستند. پشم مورد
استفاده در این صنعت اغلب از منطقه کوهپایه‌ای ماکو و ابریشم آن از خراسان و تهران
تهیه می‌شود.تنوع طرح و رنگ در فرش‌های تبریز، چشم هر خریداری را خیره می‌کند.
طراحی و پرداخت این فرش‌ها توسط اساتید مجرب استان انجام می‌شود. استفاده از سایه
روشن در فرش تبریز، عامل ایجاد عمق در آن است. ریزبافت‌ترین فرش‌های ایران در شهر
تبریز تولید می‌شود.تبریز از طرف شورای جهانی صنایع دستی به‌عنوان شهر جهانی بافت فرش انتخاب
شده است.
چرم تبریز
شهر تبریز به‌عنوان پایتخت صنعت چرم و کفش، از گذشته دارای کارخانه‌های
متعدد چرم‌سازی و کارگاه‌های تولید کفش دست‌دوز و صنعتی بوده است و بخش مهمی از
محصولات چرمی مصرفی کشور را تامین می‌کند. تولیدات چرمی تبریز شهرت جهانی دارند و
به کشورهای مختلف نیز صادر می‌شوند. کارگاه‌های بسیاری در شهر تبریز در زمینه تولید
چرم سبک و سنگین فعالیت می‌کنند.اولین کارخانه
چرم‌سازی ایران، سال ۱۳۰۸ در شهر تبریز افتتاح شد. شهر چرمشهر واقع در ۱۰ کیلومتری شمال
غرب تبریز، قطب تولید چرم کشور است. هنرمندان تبریزی سابقه طولانی در تولید چرم
باکیفیت و محصولات متنوع چرمی دارند. حدود ۹۰ درصد از کفش‌های دست‌دوز تمام چرم کشور، در
تبریز تولید می‌شوند.