بیوگرافی
موزه زمان نخستین موزه تخصصی ساعت و ابزارهای زمانسنجی در ایران است
که در خرداد 1378 به همت موسسه فرهنگی موزههای بنیاد مستضعفان و در
عمارتی زیبا و تاریخی فعالیت خود را آغاز کرد. این موزه در تلاش است تا با فراهمآوردن
زمینهای مناسب، تلاشهای انسان برای مدیریت و درک مفهوم زمان، و سیر تکاملی
دستاوردهای بشر در زمینه صنعت ساعت و ساعتسازی و ابزارهای زمانسنجی را به
مخاطبان ارائه و معرفی نماید.
ابزارهای زمانسنجی و ساعتها در سه بخش اصلی موزه به
نمایش گذاشته شدهاند: بخش نخست که در محوطه بیرونی موزه قرار دارد، به اولین
اختراعات بشر برای سنجش و اندازهگیری زمان اشاره دارد و شامل ساعتهای
ابتدایی میشود. بخش بعدی
موزه، طبقه همکف و بهطور مشخص راهروی ورودی و تالار اصلی آن است که انواع ساعتهای
زیبای دیواری، رومیزی و ایستاده را دربرمیگیرد. وجه هنری و تزیینی بههمراه
مکانیسم و عملکرد این ساعتها، نگاه هر بینندهای را به خود جلب میکند و بهطور
ویژه میتوان برآیند کمنظیری از ترکیب هنر و صنعت را در ساختار و آرایش این ساعتها
بهنظاره نشست. علاوه بر این، تزیینات اجراشده بر روی هرکدام از این ساعتها روایتگر
بخشی از داستانهای اساطیری و تاریخی هستند و این امر جذابیت آنها را دوچندان کرده
است. یکی از بخشهای جذاب و زیبای طبقه همکف، «اتاق اصفهانیها» نام دارد که
تزئینات معماری آن برگرفته از سبک معماری دوره صفوی و تزئینات تالار موسیقی(صدا)
عالیقاپوی اصفهان است. این اتاق دارای یک تابلوی گچبری محرابگونه بسیار زیباست
که طراحی آن با اقتباس از طرح فرش «بشریت» استاد عیسی بهادری به اجرا درآمده
است. سومین بخش از موزه زمان که در طبقه بالا قرار دارد، شامل اتاق ساعتهای جیبی،
اتاق ساعتهای مچی، اتاق تقویم و ابزارهای رصد و نجوم، و اتاق ساعتهای اهدایی
شخصیتهای مشهور و سرشناس است. قدمت برخی از ساعتهای این بخش به سده هفدهم میلادی
برمیگردد و از ساعتهای رجال سرشناس میتوان به ساعت
آفتابی ناصرالدینشاه، ساعت جیبی احمدشاه قاجار و ساعت مچی پرفسور محمود حسابی
اشاره کرد. یکی از مهمترین بخشهای موزه زمان، «رواق فرا زمان» نام دارد که ساعت
شهید باکری و شهید زینالدین و تعداد 12 ساعت از شهدای گمنام در این رواق به نمایش
درآمده است. در محوطه موزه زمان یک کافه رستوران و چند گالری فروش صنایع دستی نیز
قرار دارد که پذیرای بازدیدکنندگان هستند.
علاوه بر محتوای
جذاب موزه زمان، ساختمان این موزه نیز یکی از زیباترین و منحصربهفردترین بناهای
تاریخی شهر تهران از لحاظ تزئینات و هنر معماری به شمار میآید. این بنا در ابتدا
به صورت یک بنای خشت و گلی یکطبقه بوده است که قدمت آن به اواسط دوره قاجار برمیگردد.
در سال 1342 شمسی ساختمان مذکور توسط فردی به نام آقای حسین خداداد خریداری شده و
پس از بازسازی و مقاومسازی، یک طبقه دیگر به آن اضافه میشود. مهندس مشاور این
بنا، آقای عبدالله ابتکار و معمارهای آن استاد کاشی و حاج رمضان عباسیان بودهاند.
در بنای موزه زمان تزئینات معماری متنوع و زیبایی نظیر گچبری، گرهچینی،
منبتکاری، آجرکاری، کاشیکاری، حجاری و آینهکاری وجود دارد که سیزده سال
(1356ـ1343) برای اجرای آنها زمان صرف شده است. طرحها و نقشهای به کار رفته در
گچبریها، تلفیقی از هنر ایرانی و اروپایی است که در خلق آنها حدود چهل نفر از
بهترین استادکاران و هنرمندان زبده از جمله استاد حاج عبدالکریم نوید تهرانی،
فرهاد یحییپور، حاج علی شیخی، حاج حسن تهرانی، حاج ماشاءالله قزوینی، برادران
روحانی و... نقش داشتهاند. گرهچینی درها و پنجرهها به همراه منبتکاری درها
آثار بسیار ارزشمندی هستند که کار دستان هنرمندانی چون استاد حاج محمدآقا
معمار (استاد پدر)، حاج محمد کاشی و استاد حاج حسین است. تزئینات آجرکاری و کاشیکاری
محوطه موزه زمان نیز توسط استاد عباس کاظمپور طراحی و اجرا شده است. بنای موزه
زمان در تاریخ دوم بهمن 1382 شمسی با شماره ثبت 10868 بهعنوان یکی از آثار ملی
ایران به ثبت رسید.