توضیحات
مرتضی ممیز
مرتضی ممیز چهارم شهریور ۱۳۱۵ در تهران به دنیا آمد. تحصیلاتش را در مقطع کارشناسی در دانشکده هنرهای زیبا در سال ۱۳۴۴ به پایان رساند و مدتی بعد برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته طراحی غرفه در ۱۳۴۷ از پاریس دریافت کرد. اما پیش از رفتنش به فرانسه هم در کارهای هنری فعالیت میکرد. در حدود سال ۱۳۳۷ بود که پایش به آتلیهی محمد بهرامی باز شد. همان جایی که نخستین جلد کتاب را طراحی کرد. در آنجا او با بزرگان طراحی همکار شد. پرویز کلانتری، سیروس امامی، آیدین آغداشلو و محمد احصایی با او در آن آتلیه همکاری میکردند تا اینکه در سال ۱۳۴۱ ممیز آتلیه را ترک کرد و با شاملو همکاری جدیدی از سر گرفت. او به دعوت شاملو در کتاب هفته با سمت تصویرگر و گرافیست مشغول کار شد. آثار ممیز در این دوره در کتاب هفته دارای چنان خلاقیتی بود که نام او را به عنوان گرافیستی مولف و کمنظیر مطرح کرد. او با نشریههای متعددی از جمله کتاب ماه، اتاق صنایع و معادن، فرهنگ، کاوش و اطلاعات سال هم همکاری کرد.
بنیانگذاری رشته گرافیک
شاید خیلیها ندانند اما ممیز شخصی بود که با ممارست و پیگیریاش توانست رشته گرافیک را در دانشگاه راهاندازی کند. سال ۱۳۴۷ پس از بازگشت از فرانسه وقتی در دانشکده هنرهای زیبا مشغول به کار شد، فعالیتش را برای راهاندازی رشته گرافیک در دانشگاه آغاز کرد و پیشنهاد ایجاد رشته گرافیک را در سال ۱۳۴۸ به دانشکده هنرهای زیبا ارایه داد و در سال ۱۳۴۹ رشتهی گرافیک در این دانشکده بنیانگذاری شد. این کار او طراحی گرافیک در ایران را متحول کرد و هنرمندان پس از او اگر مسیر درستی را طی کردند، همگی مدیون ممیز هستند.
فعالیتها
در سال ۱۳۵۵ مرتضی ممیز و تعدادی از همکارانش سندیکای گرافیستهای ایران را تأسیس کردند. ممیز بعد از این اقدام، نمایشگاهی برگزار کرد که موضوعش ۵۰ سال گرافیک ایران بود. چیزی که امروز بهعنوان انجمن صنفی طراحان گرافیک وجود دارد و حتی قیمتهایی را که پایه، اساس و عرف بازار گرافیک شدهاند، ممیز بنیان نهاد. برگزاری نخستین دوسالانه گرافیک در ایران هم مدیون کوشش مرتضی ممیز است. او در سال ۱۳۶۵ پیشنهاد برگزاری بینال گرافیک را داد و بدین ترتیب این دوسالانه را در همین سال برگزار کرد. برپایی ۱۰ نمایشگاه اختصاصی در تهران و ۲ نمایشگاه اختصاصی در آلمان و همچنین شرکت در ۷۵ نمایشگاه گروهی در ایران، آلمان، فرانسه، آمریکا، بلژیک، فنلاند و یوگسلاوی از جمله فعالیتهای هنری اوست. او همچنین در هیات علمی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و انجمن بینالمللی طراحان گرافیک عضو بود و ریاست هیات مدیره انجمن طراحان گرافیک ایران را بر عهده داشت. او همچنین توانست نشان درجه یک فرهنگ و هنر جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۸۳ را دریافت کند و در سومین همایش چهرههای ماندگار در سال ۱۳۸۲ هم انتخاب شد.
آثار
آثار ممیز بهاندازهای متنوع و فاخر هستند که برای بررسی تکتک آثارش باید مقالههای زیادی اختصاص داده شود. نشریات زیادی با مدیریت او طراحی شدند از جمله «کتاب هفته»، «کیهان هفته»، «فرهنگ»، «کاوش»، «نگین»، «رودکی»، «فرهنگ و زندگی»، «کلک» و «بخارا». "اما از ماندگارترین آثار ممیز لوگوهای مشهوری است که برای بسیاری از ارگانها و شرکتهای ایرانی طراحی کرده است. لوگو موزه رضا عباسی، لوگو سایپا، شهرداری تهران، آرم استاندارد، لوگو آتشنشانی، لوگو سازمان چای و صدها لوگو و لوگو تایپ دیگر از آثار ماندگار استاد ممیز هستند. لوگو موزه رضا عباسی یکی از ماندگارترین نشانوارههای ممیز است که در ۱۳۵۶ خورشیدی طراحیشد. ممیز در طراحی این لوگو که یکی از زیباترین لوگوهای ایرانی است از خوشنویسی احصایی بهره برد، خود ممیز در رابطه با روند شکلگیری این لوگو میگوید: "برای طراحی نشانه موزه رضا عباسی فرصت مغتنمی برایم پیش آمد، زیرا این نقاش جد بزرگ خانواده من است؛ این بود که مشتاقانه دستبهکار شدم و کنار دست محمد احصایی نشستم و از صبوری او استفاده کردم و دائم پیچوخمها را به قلم و دست او دادم تا ترکیب نوشته به دست آمد و بعد در آتلیهام مفصل روی ترکیببندیها کارکردم. آیدین آغداشلو همروی گل اسلیمی اصلاحاتی انجام داد."
این هنرمند برجسته گرافیک ایران، پس از سالها فعالیت مستمر هنری در شرایطی که در سالهای پایانی عمرش با بیماری سرطان دست و پنجه نرم میکرد، چهارم آذر ۱۳۸۴ در ۶۹ سالگی چشم از جهان فرو بست.