توضیحات
مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد
مجموعه تاریخی و فرهنگی کاخ سعد آباد تهران، یکی از اقامتگاه‌های ییلاقی پادشاهان قاجار و پهلوی بوده است. مجموعه سعد آباد در حال حاضر بزرگترین مجموعه تاریخی به جا مانده از دوره‌های پهلوی و قاجار در شهر تهران است. اطراف مجموعه کاخ سعد آباد در گذشته از باغ پوشیده بود و داخل این مجموعه نیز باغی پر درخت وجود داشت. کاخ اختصاصی مجموعه سعد آباد، کاخ اصلی این مجموعه به شمار می‌رود و رضاخان به مرور زمان بر تعداد کاخ‌ها و بناهای مجموعه سعد آباد افزوده است. کاخ‌های ساخته شده در مجموعه سعد آباد به اعضای خانواده رضا شاه پهلوی تعلق داشتند و آخرین کاخ ساخته شده در مجموعه سعد آباد متعلق به لیلا پهلوی، دختر کوچک محمد رضا شاه بود.
بنای کاخ سعد آباد در زمان حکومت قاجار پایه‌گذاری شد و پس از کودتای سال ۱۲۹۹ توسط رضاخان، با به قدرت رسیدن خاندان پهلوی، بناهای موجود در مجموعه سعد آباد به دستور رضاخان ساخته و بازسازی شدند. بخش‌هایی از مجموعه سعد آباد در زمان به قدرت رسیدن رضا خان، خارج از این مجموعه بودند که توسط رضا شاه خریداری و به مجموعه سعد آباد اضافه شدند.
اولین بناهای موجود در مجموعه سعد آباد در فضایی به وسعت ۸۰۰۰ متر مربع قرار داشتند و کاخ ملکه مادر، از اولین بناهای موجود بود.
مجموعه تاریخی و فرهنگی سعد آباد از موزه‌ها و بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که در اینجا برخی از این موزه‌ها را مرور می‌کنیم.
کاخ سبز یا موزه سبز در دورﮤ پهلوی اول قصر سنگی و در دورﮤ پهلوی دوم کاخ شَهوَند نامیده می شد. این ساختمان قدیمی ترین کاخ دورﮤ پهلوی و یکی از زیبا ترین کاخ های این دوره محسوب می شود.بنای اولیه این کاخ نیم طبقه ای بود که رضا شاه آن را در سال 1301 خورشیدی از علی خان والی و به روایتی دیگر از پسر او سردار همایون به مبلغ هفت هزار تومان خریداری کرد. عمارت آجری که در مقابل کاخ سبز و بر فراز پله ها دیده می شود نیز متعلق به علی خان والی بود.
موزۀ ظروف سلطنتی در شرق مجموعۀ فرهنگی تاریخی سعدآباد قرار دارد. این بنا به دستور رضاشاه برای اشرف (خواهر دوقلوی شاه ) بین سالهای 18 – 1315 ساخته شد. به دستور اشرف پهلوی از سال 1350 فضای داخلی و خارجی این بنا مورد بازسازی قرار گرفت و در محدوه ای به مساحت 2600 مترمربع با زیر بنای 1800 مترمربع در دو طبقه توسعه و تغییر یافت و طراحی داخلی آن با حضور طراحان و متخصصین خارجی، به سبک فرانسوی طراحی و نمای خارجی آن که از سنگ تیشه ای بود به سنگ مرمرسفیدتبدیل شد.
کاخ سفید بزرگترین کاخ مجموعه 110 هکتاری سعدآباد است که به علت رنگ سفید نمای آن به این نام شهرت یافته بود.این بنا, علاوه برآنکه اختصاص به امور اداری و تشریفاتی داشته اقامتگاه تابستانی شاه و همسرش فرح نیز بوده است. بنای کاخ به دستور رضاخان در سال 1310 خورشیدی آغاز گردید و در سال 1315 به پایان رسید,کاخ سفید پس از سه سال که از اتمام آن گذشت به تدریج مورد بهره برداری قرار گرفت. در بنای این کاخ هنرمندان و صنعتگران فراوانی مشارکت داشته اند. نقشه کاخ از مهندس خرسندی است و محاسبات فنی آن را لئون طاطاووسیان، پپسیان و بوریس روسی انجام داده اند.
موزه آب موسسه ای است فرهنگی که در جهت جمع آوری ، نگهداشت، نمایش و حفظ و احیای میراث گذشتگان در بخش های مرتبط با آب از جمله استحصال، انتقال ، توزیع و بهره برداری و فنون بکار رفته در آن فعالیت می کند.گنجینه آب سعدآباد در جنوب شرقی کاخ سبز و در غرب ساختمان تشریفات ریاست جمهوری احداث گشته است. ساختمان دفتر مخصوص محمدرضا پهلوی که در زمان پهلوی دوم ساخته شدکه برای پذیرایی از مقامات درباری و مراجعین شاه استفاده می شد، پس از تخلیه این دو ساختمان به تیمسار کسرایی (مسئول حفاظت ارتش) واگذارشد.
موزه خط و کتابت میرعماد در یکی از بناهای قدیمی مجموعه فرهنگی و تاریخی سعد آباد قرار دارد . بنای موزه احتمالا متعلق به اواخر قرن 13 و اوایل قرن 14 ه.ق است . به دلیل شباهت این بنا با بناهای متعلق به اواخر دوره قاجار شیوه معماری آن شبیه به معماری دوره انتقال است که در اواخر قاجار و اوایل پهلوی شکل گرفت .ساختمان موزه میرعماد در گذشته محل زندگی دو تن از فرزندان محمد رضا پهلوی ( فرحناز وعلیرضا ) بود که در سال 1376 با نام مشهور ترین خوشنویس عصر صفوی افتتاح گردید ه شامل 10 قرن هنر خوشنویسی است . طبقه اول با زیر بنایی برابر 196 مترمربع و متراژ اعیانی 310 مترمربع بر روی سکویی به ارتفاع 5/1 متر احداث شده است .
اتومبیل های سلطنتی مورد استفاده خاندان پهلوی که پس از فروپاشی رژیم طاغوت تاکنون بلا استفاده بوده و در واقع به دست فراموشی سپرده شده بودند، اکنون پس از 31 سال، بعد از آنکه مورد بازسازی قرار گرفتند در قالب اولین موزه اتومبیل‌های سلطنتی در معرض بازدید قرار می‌گیرند.
این موزه شامل اتومبیل هایی همچون بنز 600، بنز 300sl، رولزرویس- کادیلاک و ... می باشد که هر کدام دارای ویژگی هایی خاص و کاربردهای متفاوتی می باشند، به عنوان مثال بنز زرهی 600 با شش و نیم تن وزن و داشتن سامانه هیدرولیک تنظیم ارتفاع خودکار در زمان خود منحصر به فرد بوده و جزء تولیدات نادر شرکت مرسدس بنز می باشد.