توضیحات
کاخ و فرهنگسرای نیاوران
قدمت کاخ نیاوران به دوران پهلوی می‌رسد و پیش از سکونت خاندان پهلوی در این کاخ و باغ نیاوران، پادشاهان قاجار از این باغ به‌عنوان ییلاق تابستانی استفاده می‌کردند. در گذشته منطقه نیاوران در شمیرانات تهران بسیار کوچک‌تر از امروز بود و بافت شهری نداشت. در حقیقت شمیران و مناطق اطراف آن خارج از تهران و روستایی بودند. به‌دلیل نزدیکی به کوه و آب و هوای عالی در این محدوده از شمال تهران، فتحعلی شاه دستور داد تا باغ و عمارتی برای ییلاق در تابستان در این محدوده برایش بسازند.
در آن زمان اطراف محدوده امروزی نیاوران روستایی بود. معروف‌ترین روستا در آن ناحیه روستای «گرده وی» نام داشت و نیزاری وسیع در همسایگی این روستا قرار گرفته بود. به دستور فتحعلی شاه در محل نیزارها باغ و کاخ ییلاقی را ساختند. به همین دلیل باغ ییلاقی فتحعلی شاه با نام «نی آوران» شناخته می‌شد که به مرور زمان، به «نیاوران» تبدیل شد.
پس از فتحعلی شاه، دیگر پادشاهان قاجار نیز در باغ نیاوران کاخ‌های اختصاصی خود را بر پا کردند. محمد شاه قاجار بنایی کوچک در باغ نیاوران ساخت و به‌دنبال آن ناصرالدین شاه قاجار دستور به ساخت عمارتی داد که نام آن را کاخ صاحبقرانیه گذاشت. آخرین عمارت ساخته شده در این باغ در زمان قاجاریه، کوشک احمد شاهی بود.
تا زمان محمد رضا شاه پهلوی باغ نیاوران و کاخ‌های آن تغییر قابل‌توجهی نکرده بودند؛ اما در سال ۱۳۳۷، به دستور محمد رضا شاه پهلوی کاخ فتحعلی شاه قاجار را ویران کردند و کاخ نیاوران امروزی را ساختند. در ابتدا ساختمان اختصاصی کاخ نیاوران به‌منظور پذیرایی از مهمانان خارجی طراحی شده بود؛ اما پس از اتمام ساخت، محل سکونت خانواده محمد رضا پهلوی شد. کاخ نیاوران در سال ۱۳۴۶ به بهره‌برداری رسید.
امروزه فضای باغ نیاوران را کاخ اختصاصی نیاوران، کاخ صاحبقرانیه و موزه حوضخانه، کوشک احمد شاهی، موزه جهان‌نما، کتابخانه اختصاصی، موزه خودروهای اختصاصی و باغ کتیبه‌ها تشکیل می‌دهند. کاخ صاحبقرانیه و موزه حوضخانه در حال حاضر تعطیل هستند و امکان بازدید از این بناها وجود ندارد.
• آدرس کاخ نیاوران: نیاوران، میدان شهید باهنر (نیاوران)، مجموعه تاریخی فرهنگی نیاوران
• ساعت بازدید از مجموعه نیاوران: بهار و تابستان ۹ تا ۱۹ و پاییز و زمستان ۸ تا ۱۷
• برای تردد با مترو، در مسیر خط یک تا آخرین ایستگاه یعنی ایستگاه تجریش ادامه دهید. ایستگاه تجریش در میدان قدس قرار دارد و در میدان قدس با استفاده از تاکسی‌های خط تجریش- نیاوران به ورودی اول موزه نیاوران می‌رسید.
فرهنگسرای نیاوران:
فرهنگسرای نیاوران کمی پایین‌تر از کاخ نیاوران در ابتدای خیابان پاسداران و مقابل پارک نیاوران قرار دارد. فرهنگسرای نیاوران نام مجموعه‌ای فرهنگی هنری است که کار ساخت آن در سال ۱۳۵۵ آغاز شد و در سال ۱۳۵۶ به پایان رسید. در این مجموعه نشست‌های نقد و بررسی رویدادهای هنری، نمایش، گالری‌های هنری، کارگا‌ه‌های هنری، اجرای کنسرت، نشست‌های رسانه‌ای اهالی فرهنگ و هنر و بسیاری رویدادهای فرهنگی و هنری دیگر انجام می‌گیرد.